پزشک متخصص طب کار (Occupational Medicine Specialist) نقش درمانی دارد، اما تمرکز اصلی او بر ارتباط میان سلامت فرد و محیط کارش است.
🩺 ۱. تشخیص و درمان بیماریهای شغلی
پزشک طب کار بیماریهایی را تشخیص میدهد که مستقیماً یا بهطور غیرمستقیم در اثر کار بهوجود میآیند یا تشدید میشوند، مثل:
- آسم شغلی (مثلاً در کارگاههای رنگ یا صنایع شیمیایی)
- کمردرد و گردندرد ناشی از وضعیتهای بد بدنی در محل کار
- بیماریهای پوستی بهدلیل تماس با مواد شیمیایی
- افت شنوایی بهدلیل سر و صدای زیاد
- استرس، افسردگی یا فرسودگی شغلی
او در صورت نیاز درمان دارویی یا فیزیوتراپی را تجویز میکند و اصلاح شرایط کاری را نیز توصیه میکند.
🧠 ۲. ارزیابی توانایی کار و بازگشت به کار
در مواردی مثل:
- سکته قلبی یا مغزی
- جراحی یا شکستگی
- یا بیماری مزمن مثل دیابت یا کمردرد
پزشک طب کار تعیین میکند که فرد چه زمانی و با چه محدودیتهایی میتواند به کار برگردد.
این ارزیابی از نظر توان فیزیکی، روانی و خطر برای خودش یا دیگران انجام میشود.
⚙️ ۳. پیشگیری از بیماریها
بخش مهم کار او پیشگیری است نه فقط درمان:
- معاینه بدو استخدام و ادواری
- ارزیابی عوامل خطر (صدا، گرد و غبار، مواد شیمیایی، استرس شغلی و…)
- پیشنهاد اقدامات اصلاحی مثل تهویه، وسایل حفاظتی، یا تغییر شیفت کاری
💬 ۴. آموزش سلامت شغلی
به کارگران و کارفرمایان آموزش میدهد:
- چگونه رفتار ارگونومیک داشته باشند مثلا درست بنشینند یا اجسام را بلند کنند
- چطور از وسایل ایمنی استفاده کنند
- مخاطرات فیزیکی شیمیایی و بیولوژی محیط خود را بشناسند
- و چگونه علائم اولیه بیماریهای شغلی را تشخیص دهند
⚖️ ۵. نقش قانونی و اداری
پزشک طب کار در موارد زیر هم نقش رسمی دارد:
- تشخیص بیماری شغلی برای معافیت پزشکی یا غرامت بیمهای
- صدور گواهی سلامت برای شروع یا ادامه کار
- اظهار نظر در مورد صلاحیت شغلی کارکنان (مثلاً رانندگان، کارگران صنایع سنگین و…)